Từ
những điểm đột phá nào để quá trình tái cấu trúc diễn ra hiệu quả
trong bối cảnh phát triển phức tạp, khó dự đoán của thế giới và Việt
Nam. TS Vũ Đình Ánh, chuyên gia kinh tế đã trao đổi với phóng viên Báo
Người cao tuổi xung quanh Hội thảo về tái cấu trúc đầu tư công và tái
cấu trúc doanh nghiệp nhà nước (DNNN) tổ chức mới đây tại Hà Nội…
PV:
- Thưa ông, có nhiều ý kiến cho rằng: Khái niệm “đầu tư công” ở Việt
Nam đến nay vẫn đang bị hiểu theo nghĩa mập mờ, còn nhiều chỗ chưa rõ
ràng. Ông đánh giá thế nào về ý kiến này?
TS. Vũ Đình Ánh: -
Đầu tư công của Việt Nam hiện chưa có khái niệm rõ ràng. Mặc dù vậy,
theo cách hiểu chung hiện nay thì đầu tư công là đầu tư của khu vực kinh
tế Nhà nước, bao gồm đầu tư từ ngân sách Nhà nước, đầu tư từ vốn tín
dụng Nhà nước và đầu tư từ DNNN. Theo đó, DNNN sẽ không tập trung vào
mục tiêu lợi nhuận mà dựa vào đồng vốn của Chính phủ giao thực hiện tốt
chức năng, nhiệm vụ của họ chứ không phải vấn đề sử dụng làm sao thu
được nhiều lợi nhuận nhất.
 |
| TS. Vũ Đình Ánh. |
TS. Vũ Đình Ánh:
- Nguồn lực ở đâu để duy trì tỉ lệ đầu tư công như hiện nay, tôi cho
đó là câu chuyện không đơn giản. Ngân sách Nhà nước cho đầu tư công rất
cao nhưng hiệu quả thu lại quá thấp. Tiếp đến là nguồn vay, hiện nay
quy mô nợ của Việt Nam (nợ công cũng như nợ nước ngoài) đang ở mức rất
cao, gây ra những dấu hiệu rủi ro cao do sử dụng không hiệu quả. Vì
vậy, việc tái cấu trúc DNNN trong một chừng mực nào đó sẽ hạn chế nguồn
lực các DNNN cho đầu tư công nói chung.
Ngoài
ra, chúng ta cũng cần xác định, quy mô dành cho đầu tư công trong một
vài năm tới, thậm chí trong 5- 10 năm tới sẽ dựa vào quy mô tăng trưởng
kinh tế, vì vậy phải duy trì tỉ lệ đầu tư công. Nhất là trong bối cảnh
nguồn lực hạn chế như hiện nay thì chúng ta phải tập trung vào những
dự án có hiệu quả nhất. Và quan trọng là những dự án ấy không chỉ phục
vụ cơ sở hạ tầng mà xét về mặt tài chính phải tạo ra hiệu quả kinh tế
để có thể khoán vốn, trả nợ lãi, trả nợ gốc, giảm nhẹ gánh nặng rủi ro
nợ công.
PV:
- Thưa ông, có một thực tế là nhiều DNNN hiện nay hoạt động độc quyền,
kém hiệu quả, đầu tư dàn trải, không đúng chức năng nhiệm vụ nên phải
tái cấu trúc lại. Nếu giao cho các DNTN làm thì liệu kết quả có tốt hơn
không?
TS. Vũ Đình Ánh: -
Theo tôi, khi chúng ta chưa xác định rõ các DNNN đóng vai trò gì trong
nền kinh tế thì rất khó trả lời được. Chúng ta phải đặt vào một ngành
rất cụ thể. Ví dụ, đầu tư vào sắt thép, rất nhiều người nói rằng việc
gì Nhà nước phải đầu tư vào đây trong khi sắt thép bây giờ đang ế thừa.
Hay ví dụ ở địa phương, đầu tư vào xi-măng, mía đường chẳng hạn. Tóm
lại là chưa có lời giải chung. Nguyên tắc là từ năm 2000, khi đề ra
chiến lược phát triển KT-XH có đề xuất là Nhà nước và DNNN chỉ đầu tư,
hoạt động ở những lĩnh vực mà các thành phần kinh tế khác không được
làm, không muốn làm và không thể làm. Nhưng đề xuất ấy đã bị loại và đó
cũng chính là lí do mà hiện nay các DNNN khó xử và buộc phải tái cấu
trúc. Đơn cử, câu chuyện của ngành đóng tàu, Việt Nam hiện bắt chước mô
hình Hàn Quốc, chọn đóng tàu là ngành kinh tế mũi nhọn và tập trung
đầu tư. Nhưng ở Hàn Quốc, mô hình đầu tư của họ là Nhà nước thông qua
một tập đoàn tư nhân chứ không phải DNNN như Tập đoàn Vinashin của Việt
Nam. Chính vì vậy, họ đạt được mục tiêu đề ra, còn ở ta thì tiền Nhà
nước ném ra nhưng ngành đóng tàu không nhìn thấy đâu, DNNN phá sản,
hoạt động không hiệu quả. So sánh như thế để thấy, cùng một cách thức,
nhưng cách sử dụng lại hoàn toàn khác nhau.
Tôi
cho rằng, hiện tại rất khó để đánh giá là liệu thay vì Nhà nước thì tư
nhân làm có tốt hay không. Đơn cử như EVN chẳng hạn, bảo giao cho tư
nhân làm có tốt hay không cũng chưa biết vì đã cho làm bao giờ đâu. Do
vậy, cần phải có những tính toán, phân tích có lí, đừng đem người dân
ra thử nghiệm…
PV: - Trân trọng cảm ơn ông!
Khánh Linh
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét